ادغام شرکت British Petroleum با شرکت Amoco
03 اسفند 1400
دقیقه
شرکت British Petroleum (BP) شرکت تجاری انرژی جهانی با شعبی در اروپا، شمال و جنوب آمریکا، استرالیا، آسیا و آفریقا میباشد. این شرکت در سال 2017، 240 میلیارد فروش داشته است. سود کسب شده توسط این شرکت 3.4 میلیارد دلار بوده. شرکت BP تا پایان سال 2017 عملیاتی در 70 کشور دنیا در سراسر جهان انجام داده و طی آن تقریباً روزانه برابر 3.6 میلیون بشکه نفت تولید نموده و همچنین دارای مجموع ذخایر تثبیت شده برابر با 18.441 میلیارد بشکه نفت میباشد.
آخرین بهروزرسانی: 21 فروردین 1402
در ادامه سری مقالات ثروت زایی از ادغام و تملیک پس از مقاله ادغام شرکتهای Bell Atlantic و GTE در این مقاله به بررسی ادغام شرکت British Petroleum با شرکت Amoco می پردازیم.
مقدمه
شرکت British Petroleum (BP) شرکت تجاری انرژی جهانی با شعبی در اروپا، شمال و جنوب آمریکا، استرالیا، آسیا و آفریقا است. این شرکت در سال 2017، 240 میلیارد فروش داشته است. سود کسب شده توسط این شرکت 3.4 میلیارد دلار بوده. شرکت BP تا پایان سال 2017 عملیاتی در 70 کشور دنیا در سراسر جهان انجام داده و طی آن تقریباً روزانه برابر 3.6 میلیون بشکه نفت تولید نموده و همچنین، دارای مجموع ذخایر تثبیت شده برابر با 18.441 میلیارد بشکه نفت است.
شرکت فوق در سراسر دنیا مالک 18300 پمپبنزین بود. شرکت BP در سال 1998 با شرکت Amoco ادغام شد تا شرکت BP Amocoرا به وجود آورده و همچنین، در سال 2000 شرکتهای ARCO و Burmah Castrol را تملیک نمود.
در سال 2001 این شرکت نام خود را به BP plc تغییر داد. شرکت BP در طول سالهای 2003 تا 2013 در سرمایهگذاری مشترکی با TNK-BP در روسیه شراکت نمود. شرکت BPدر اوایل سال 2000 به شریک اصلی خط تولید شرکت Baku Tbilisi–Ceyan مبدل شد که این مسئله آغاز فرایند خط انتقال نفت جدیدی در حوزه دریای خزر را رقم زد.
در سال 2017 شرکت BP خبر تملیک 43 درصد از سهام شرکت توسعهدهنده انرژیهای خورشیدی Lightsource Renewable Energy را اعلام نموده و نام آن را به LightSource تغییر داد. در همان سال این شرکت تجارت گاز بیو متان شرکت CleanEnergyو داراییهای آن را مورد تملیک قرارداد. شرکت Butamax که شعبهای از BP حساب میشد، در سال 2017 شرکت Nesika Energy که شرکت تولیدکننده ایزوبوتانول بود را خریداری کرد. جدول ذیل نکات متمایز مالی شرکتBP را نشان میدهد (جدول 24.1)
ادغام BP Amoco
در 12 آگوست سال 1998، شرکت BP خبر برنامههای خود جهت ادغام با شرکت Amoco در معاملهای به ارزش 48.2 میلیارد دلار اعلام کرد. این معامله در آن زمان بهعنوان بزرگترین ادغام در صنایع نفتی محسوب میشد. این معامله همچنین، بزرگترین تصرف یک شرکت آمریکایی توسط شرکتی خارجی بهحساب میآمد.
شرکت ادغام شده از لحاظ درآمد خالص بعد از شرکتهای Exxon Mobil و Royal Dutch /Shell Group در مقام سومین شرکت چندملیتی صنعت نفتی قرار گرفت. در آن زمان این شرکت بهعنوان بزرگترین ترکیب شرکتهای صنعتی دنیا رتبهبندی شده و معامله ادغام آن سوی آبهای شرکتهای Daimler-Chrysler را پشت سر گذاشت. BP Amoco پس از ادغام به بزرگترین شرکت در بریتانیا با بیش از 140 میلیارد سرمایه بازار و یکی از سه شرکت برجسته و اصلی نفتی در دنیا تبدیل شد.
شرکت Amoco پیش از ادغام با مالکیت تقریبی 9300 پمپبنزین، پنجمین شرکت بزرگ نفتی در ایالات متحده محسوب میشد. در طول دوره ادغام شرکت BP با مالکیت شبکهای از 17900 پمپبنزین، سومین شرکت بزرگ نفتی بهحساب میآمد. این ادغام باعث حذف 6000 موقعیت شغلی این شرکت در سراسر دنیا شد. ادغام فوق در دوره کاهش پشت پرده قیمت نفت در جهان که در طول یک دهه به پایینترین حد خود رسیده بود انجام گرفت. در زمان اعلام خبر ادغام، قیمت یک بشکه نفت خام برنت به 11.8 دلار رسیده بود که در آن دوره پایینترین قیمت در طول 25 سال بهحساب میآمد.
ویژگیهای متمایز ادغام
این ادغام معامله تبادل سهام بود که در آن به سهامداران شرکت Amoco در برابر هریک از سهام عادی آن شرکت، 3.97 سهم از شرکتBP ارائه میشد. این معامله شامل مبادله رسید سپردههای آمریکایی برابر با 3.97 سهم از سهام برای هریک از سهام شرکت Amoco بود.
ارزش این معامله بر اساس قیمت نهایی 7.73 دلاری شرکت BP در روز اعلام خبر ادغام 48.2 میلیارد دلار میشد و مبلغ 50.15 دلار برای هر سهم از سهام شرکت Amoco پرداخت میگردید. سهام موردنظر به شکل رسید سپرده آمریکایی BP Amoco انتقال پیدا کرد. هر رسید سپرده آمریکایی (ADR) برابر با شش سهام عادی شرکت BPمحسوب میشد. هر سهم از سهام شرکت Amoco به شکل رسید سپردههای آمریکایی ارزشی برابر با 0.66ADR داشت. این معامله ادغام بر پایه اتحاد منافع انجام پذیرفت. سهامداران شرکت Amoco 25 درصد صرف بیشتر از ارزش بازار شرکت BP در زمان اعلام ادغام دریافت نمودند.
شرکتهای JPMorgan Chase & Co و Sullivan & Cromwell مشاوران شرکت British Petroleum بودند. مشاوران شرکت Amoco شرکتهای Morgan Stanley Dean Witterو Watchtell، Lipton و شرکت حقوقی Rosen & Katzبودند.
شرکت ادغام شده توسط تیمی تشکیل شده از اعضای هر دو شرکت اداره شد. هیئتمدیره جدید واقع در لندن دارای 13 مدیر از شرکت British Petroleum و 9 مدیر از شرکت Amoco بود. لارنس رئیس هیئتمدیره و مدیرعامل شرکت Amoco و پیتر ساثرلند، رئیس هیئتمدیره شرکت BP به نائب رئیسی هیئتمدیره شرکت BP منتصب شدند.
در قرارداد ادغام قید شده بود که چنانچه شرکتAmoco قرارداد را زیر پا بگذارد میبایست 950 میلیون دلار غرامت پرداخت نماید. همچنین، چنانچه شرکت BP از مفاد قرارداد عقبنشینی میکرد، میبایست 1 میلیارد دلار غرامت پرداخت مینمود.
این معامله در تاریخ 21 دسامبر 1998 تکمیل شد. کمیسیون تجارت فدرال ایالات متحده بهشرط فروش 134 پمپبنزین و 9 ترمینال سوخت و اطمینان حاصل کردن از اینکه 1600 پمپبنزین مستقل تأمین کننده سوخت خود را عوض کنند، این قرارداد را تأیید نمود.
شهر شیکاگو بهعنوان مقر شرکت جدید در آمریکای شمالی برای پالایش، بازاریابی و انتقال و تجارت جهانی مواد شیمیایی تعیین شد. شرکتAmoco چهارمین شرکت بزرگ نفتی در ناحیه شیکاگو محسوب میشد. عملیات اکتشاف و تولید برای نیمکره غربی زمین از شهر هیوستون مدیریت میشد. پس از تکمیل معامله سهام سپردههای آمریکایی شرکت Amoco متعاقباً در فهرست بازار بورس نیویورک و اقیانوس آرام، شیکاگو و بازار بورس تورنتو قرار گرفت. مراکز خردهفروشی شرکت BP در خارج از ایالات متحده همچنان نام BPرا حفظ کردند.
همافزاییهای مورد انتظار از معامله
تخصصهای ترکیب شده اکتشافی شرکت جدید باعث تأمین مقادیر بیشتری از نفت خام شد. به جهت قدرتهای کسب شده ناشی از تکمیل، همافزایی عملیاتی بسیار زیادی از این معامله به دست آمد. قدرت شرکت BP در مهارتهای اکتشافیاش نهفته بود درحالیکه همین شرکت در مورد کسبوکار پالایش نفت به شکل محصولات و مواد شیمیایی و همچنین، محدودههای بازاریابی و توزیع دچار ضعف شدیدی بود. از سوی دیگر شرکت Amoco شبکه بازاریابی و توزیع بسیار قویتری داشت.
فرایند ادغام پرداختهای شرکت ترکیب شده در موارد اکتشافی را یکپارچه کرد به شکلی که از شرکتهای Exxon و Royal Dutch Shellپیشی گرفت. این معامله تسهیلاتی در اختیار دو شرکت قرارداد با بتوانند در مناطقی چون شوروی سابق، چین و آمریکای لاتین به رقابت بپردازند.
شرکت ترکیب شده 99450 کارمند در سراسر دنیا داشت در حالیکه شرکت BP 56450 کارمند در استخدام خود داشت.
شرکت ترکیب شده از استراتژیهای تکمیلی و قدرت جغرافیایی هر دو شرکت سود برد. انتظار میرفت این ادغام تا سال 2000 همافزاییهای عملیاتی و صرفهجویی در هزینههایی به مبلغ حداقل 2 میلیارد دلار بدون پرداخت مالیات کسب نماید. شرکت ترکیب شده دارای منابع تولیدی ترکیبی شامل سه میلیون بشکه و 14.8 میلیارد بشکه ذخایر نفتی بود. موجودیت ترکیب شده مذکور موقعیت پیشرو صنایع نفتی را در آلاسکا، خلیج مکزیک، دریای شمال و دریای خزر را کسب کرد.
شرکت BP Amocoهمچنین، موقعیتی پیشرو در بازار بنزین ایالات متحده و تجارت مواد شیمیایی به دست آورد. از این ادغام صرفهجویی قابلتوجهی در هزینهها انتظار میرفت. برآوردهایی به میزان 1 میلیارد دلار از همافزاییهای مضاعف ناشی از افزایش بهرهوریهای سازمانی در خط تولید و سطح کارمندان مورد انتظار بود. با اکتشافات متمرکز، فرایندهای سادهسازی کسبوکار و قدرت خرید مضاعف، صرفهجوییهایی در هزینهها کسب شد.
انتظار میرفت همافزاییهای ناشی از تمرکز اکتشافات به 300 میلیون دلار برسد. همچنین، انتظار میرفت سادهسازی فرایند کسبوکار 200 میلیون دلار کسب نماید. بهبود تأمین مواد و بهینهسازی عملیات دوگانه منجر به همافزایی هزینههایی به میزان 500 میلیون دلار شد. انتظار میرفت سود نهایی شرکت ترکیب شده بیش از 20 درصد افزایش پیدا کند. این گروه با یکدیگر حدود 14.8 میلیارد بشکه نفت و گاز ذخیره نموده و تولید روزانهای بالغبر سه میلیون بشکه داشته و دارای حضوری فعال در تمام محدودههای اصلی اکتشاف حوزههای نفتی شده بودند. گروه BP Amoco به شرکت پیشرو در حوزههای مواد شیمیایی، پتروشیمی و انرژی خورشیدی تبدیل شده بود.
داراییها و موقعیت بازاری هر دو شرکت BP و Amoco بهگونهای استراتژیک مناسب یکدیگر بود و یکدیگر را تکمیل مینمود. شرکت BPدر بخش بالادستی بزرگترین تولیدکننده نفت در ایالات متحده، انگلستان و دریای شمال محسوب میشد. شرکت Amoco بزرگترین تولیدکننده خصوصی گاز مایع در آمریکای شمالی و دومین شرکت بزرگ ذخیره گاز بهحساب میآمد.
در بخش پاییندستی شرکت BP پالایشگاههایی در انگلستان، فرانسه، اسپانیا، ایالات متحده، استرالیا، آفریقای جنوبی و سنگاپور داشت. شرکت Amoco دارای پنج پالایشگاه در ایالات متحده با گنجایش کل روزانه یک میلیون بشکه بود. پالایشگاههای اروپایی شرکت BP که درگیر سرمایهگذاری مشترکی با شرکت Mobil Corp بودند از فرایند ادغام با شرکت Amocoکنار گذاشته شدند.
شرکت جهانی BP دارای تقریباً 18000 پمپبنزین و شرکت Amoco دارای 9300 پمپبنزین بود. در بخش شیمی شرکت BP هرساله 9.4 تن محصولات شیمیایی تولید میکرد. در طول دوره ادغام شرکت BP تولید کنند پیشرو پلیاتیلن در اروپا و بود و بیش از 90 درصد فناوری اکریلونیتریل را در سراسر ایالات متحده تأمین میکرد.
شرکت BP همچنین، یکی از بزرگترین تولیدکنندگان رزین استرینیکس در اروپا و تولیدکننده پیشرو پلی بوتان محسوب میشد. درهمان دوره شرکت Amoco گنجایش 13 میلیون تن مواد شیمیایی در سال را به خود اختصاص داده بود. شرکت Amoco همچنین، بزرگترین تولیدکننده اسید ترفاتالیک خالص، پاراکسیلین، پلی بوتن و پلیآلفائولفین بود. این شرکت همچنین، تولیدکننده اصلی لاینر – آلفین و پلیپروپیلن بود.
ادغام برای هر دو شرکت BP و Amoco فرایندی کاملاً متناسب به نظر میرسید چراکه عملیات هر دو شرکت بهگونهای طبیعی تکمیلکننده یکدیگر بودند. این ادغام باعث شد شرکت Amoco کمتر به گازهای طبیعی و مواد شیمیایی گرایش نشان داده و از آنسو شرکت BP کمتر به نفت خام متکی باشد. شرکت پیشین BP در عملیات گاز ایالات متحده هیچ پایگاهی از آن خود نداشت. این ادغام به شرکت BP دستیابی به بازار گاز طبیعی ایالات متحده را عطا کرد.
این ادغام به شرکت Amoco دسترسی به منابع عظیم نفتی در آن سوی آبها و در آلاسکا را ارائه نمود. ادغام موردنظر در بخش پاییندستی به شرکت BPدسترسی به بازار ایالات متحده را ارائه کرد. این ادغام در سناریویی بهای پایین نفت و کاهش میزان پالایش رخ داد؛ بنابراین یکی از دلایل استراتژیک معامله کاهش هزینهها بود.
اگرچه این معامله، ادغام نامیده میشد، اما در حقیقت نوعی تملیک بود که در طی آن شرکت BP60 درصد از شرکت ادغام شده تازه را کنترل میکرد. شرکت BPهمچنین، 4.86 میلیارد دلار از بدهیهای درازمدت شرکت Amoco را تقبل نمود. بهطورکلی این ادغام ذاتاً نوعی ادغام دوستانه محسوب میشد.
شرکت ترکیب شده 9.2 میلیارد بشکه نفت خام ذخیره داشت. شرکت Amocoدر تلاشی برای دوری از بازار اشباع شده آمریکا تمرکز خود را بر استراتژی رشد تغییر داد. در سال 1997 این شرکت تقریباً یکسوم از نفت محلی و منابع گازی خود را به فروش رساند.
شرکت BPدر طی تملیک 9300 پمپبنزین را به تملیک خود در آورد. این شرکت جدید به بزرگترین تولیدکننده گاز طبیعی در آمریکای شمالی تبدیل شد. شرکت BPپس از ادغام به بزرگترین شرکت در بریتانیا مبدل شد و از شرکت GlaxoSmithKline فراتر رفت.
در سال پیش از ادغام، درآمد خالص شرکت Amoco از یک میلیارد دلار به 673 میلیون دلار کاهش پیدا کرد و درآمدهای شرکت از 17.6 میلیارد دلار به 15.4 میلیارد دلار سقوط کرد. ارزش سهام در سال پیش از اعلام ادغام 12 درصد کاهش پیدا کرد.
گفته میشد که شرکت BP در سال اول 2 میلیارد دلار پیشبینی از صرفهجویی در هزینهها را پیش از برنامه در نظر گرفته شده به دست آورده بود. سهام شرکت BP با وضعیتی برتر ظاهر شد و در طول اولین صد روز پس از اعلام ادغام 11 درصد افزایش پیدا کرد و یک سال پس از اعلام خبر ادغام شاخصهای سهام صنعت نفت و گاز را پشت سر گذاشت.
ادغام بین شرکتهای British Petroleum و Amoco در سال 1998 تملیک شرکتهای ARCO و Burmah Castrol را به دنبال داشت. اتحاد شرکتهای BP، Amoco، ARCO و Burmah Castrol تشکیلات اقتصادی جهانی در صنعت نفت به وجود آورد که به نام Super Major(فوق عمده) شناخته شد.
واکنش ارزش سهام نسبت به اعلام خبر ادغام
خبر ادغام در تاریخ 12 آگوست سال 1998 اعلام شد. اعلام ادغام شرکت BP Amoco تصادفاً با کاهش چشمگیر قیمت نفت در کل دنیا به دلیل انباشته شدن بازارها از منابع و کالاها همزمان شد. دلایل کاهش قیمت نفت بیشتر با کند شدن اقتصاد کشورهای آسیایی، یک زمستان ملایم و تولید بیش از حد نفت توسط اوپک مرتبط بود. همینکه معامله اعلام شد، متوسط قیمت نفت در جهان با ده دلار برای هر بشکه به پایینترین حد در ده سال اخیر رسید که جهت جلوگیری از تورم تنظیم شده بود و پایینتر از قیمت نفت در 25 سال گذشته بود.
از زمان خبر ادغام تا پایان معامله، سهام شرکت BP 22 پنس تا 7.95دلار افزایش پیدا کرد و به همین شکل ارزش معامله را به 49.7 میلیارد دلار رساند. در طول روز اعلام خبر معامله سهام شرکت هدف یعنی Amoco که 41 دلار بود در ابتدای معامله به 52.125 دلار افزایش و پیش از قطعی شدن معامله در بازار بورس اوراق بهادار نیویورک به 46.875 دلار رسید.
مبادله سهام جدید در چهارم ژانویه سال 1999 آغاز شد. بلافاصله پس از ثبت شدن در بورس اوراق بهادار، ارزش سهام شرکت جدید در مقابل روند کاهش عمومی سهام صنایع نفتی شروع به افزایش کرد. در چهارم ژانویه سال 1999 سهام شرکت BP Amoco21.5 پنس افزایش پیدا کرد و به قیمت 15.25 دلار برای هر سهم رسید. در آن روز سهام شرکت BP Amoco بیشترین سهام مورد مبادله در بازار محسوب میشد.
بازده روز اعلام خبر ادغام بسته به قیمت نهایی 0.32درصد بود. ارزش سهام یک روز پس از اعلام خبر ادغام به میزان یک درصد در بازارهای بورس و اوراق بهادار نیویورک افزایش پیدا کرد. دو روز بعد از اعلام خبر ادغام ارزش سهام به میزان تقریبی 3.5 درصد افزایش پیدا کرد. بازده تجمعی برای شرکت BP در طول دوره 253 روزه (10- تا 242+ روزه) تقریباً 39درصد بود (نمودار 24.1)
بازده تجمعی در تمامی دورههای زمانی بهجز دوره یازده روزه 10- تا 10+ روزه مثبت بود. بازده تجمعی در طولانیترین دوره زمانی 10- تا 242 روزه 39 درصد بود؛ بنابراین میتوان نتیجهگیری کرد که ادغام برای شرکت British Petroleum فعالیتی دارای ارزش فعلی خالص مثبت داشته است. (جدول 42.2)